ÜRÜN YAŞAM DÖNGÜSÜ

Hasan Kemahlı
Projesis Yazılım Ltd. – Genel Müdür
hkemahli@projesis.com
Aralık 2021

Geçen hafta CAD – ERP – MES Entegrasyonu konulu bir panelde konuşmacıydım. Bu konuda CAD ve ERP konusunda uzman arkadaşlarla beyin fırtınası yapmanın faydalı olacağını düşünüyordum. Panel öncesi, panelde ve panel sonrası kafamda oluşan fikirleri sizlerle de paylaşmak istedim. Bu bir bilimsel makale değil sadece beraber bu konuyu daha ileriye götürmek için bir zemin oluşturmak.

Bildiğiniz gibi genel müdürü olduğum Projesis Yazılım Ltd. başta MES (Manufacturing Execution System – Üretim Gerçekleştirme Sistemleri) olmak üzere MOM (Manufacturing Operational Management – Operasyonel Üretim Yönetimi) yazılımları üretiyor.

MES’in en sağlıklı çalışma biçimi Çizelgelenmiş Operasyon Emirlerinin girdi olarak kullanılmasıyla oluşuyor. Hoş mecburen Elle verilen iş emirleri, Excel’de yapılmış üretim planları, ERP’den gelen üretim emirlerini de girdi olarak kullanmak için çeşitli ara yüzler geliştirdik. Aslında müşterilerimizin büyük çoğunluğu da MES ürünümüzü bu şekilde kullanıyor.

Seri üretim yapan işletmelerde yine ürünün tasarımına dikkat eden fabrikalar (çünkü 1 tasarlayıp binlerce üretiyorlar) iş daha az sayıda gerçekleştirilen üretimlerde bunları yapmaktan imtina ediyorlar. Özellikle Proje Sanayi dediğimiz, özel makine imalatı vb. konularda çalışan işletmeler MES kullanmakta zorluk çekiyorlar. Bunlara Kapasite Kullanım, Duruş, Kalite analizleri yaptırıyoruz. Bunlar da çok önemli ve verimliğe faydalı konular olmakla birlikte, Detaylı tasarlanmış bir ürünün üretimini gerçekleştirmek kadar kolay olmuyor.

Endüstri 4.0 ile hayatımıza giren MOM kavramı 4 ana başlıktan oluşuyor

1. Tasarım
2. Planlama
3. Uygulama
4. Malzeme Yönetimi

Bir ürünün tasarımı dediğimizde aklımıza müşteri veya şirket içinden talep edilen ürünün CAD vb. araçlar kullanarak tasarlanması geliyor.

Aslında bana göre bir ürünün Operasyonel anlamda tasarımı denildiğinde şu adımlar aklıma geliyor.

1. Müşteri İsteklerinin anlaşılması (Dış veya İç Müşteri)
2. Ürünün Fonksiyonel Tasarımı (CAD)
3. Malzeme Tasarımı
   1. Ben bu üründe hangi malzemeleri kullanacağım
   2. Bu malzemeleri ürünün yaşamı boyunca hangi tedarikçilerden temin edeceğim
4. Üretim Tasarımı
   1. Hangi parçaları kendim üreteceğim, hangilerini tedarikçimde ürettireceğim
   2. Fabrikamdaki hatlar – makineler vb. uygun mu? Yeni hat – makine vb. ihtiyacım var mı?
   3. Kalıp Fixtür vb. ihtiyacım var mı?

Ayrıca bunlar sadece bir kez yapılan fonksiyonlar değil. Ürünün bütün yaşamı boyunca müşteriden ve diğer firma içinden gelen birimlerden değişiklik ve iyileştirme isteklerine göre tekrar tekrar gerçekleştirilmesi gereken bir döngü.

Bence Fabrikalarımızın Operasyonel Üretim Yönetiminde 3 Ana Grup Fonksiyon şeklinde organize olması lazım

1. Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi
2. Planlama
3. Üretim Gerçekleştirme
4. Malzeme Yönetimi

Üretim Yaşam Döngüsü Yönetiminin Altında da şu fonksiyonları yerine getirmeliler

• Teknik Tasarım
• Malzeme Tasarımı
• Üretim Tasarımı

Bu süreçlerde daha önce bilinmedik konularla karşılaşıldığı zaman ArGe fonksiyonun da bu takımda olması gerekiyor.

Ayrıca bu süreci yönetmek ciddi bir Proje Yönetim Yeteneği de gerektiriyor.

Tüm bu nedenlerden dolayı fabrikalarda Tasarım yerine “Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi” bölümlerinin kurulması, yukarıda bahsettiğim fonksiyonların da firmanın büyüklüğüne göre departman olarak bu bölümün altında konumlandırılması veya bu fonksiyonların ilgili birimler tarafından “Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi” bölümünün koordinasyonu altında çalışması bana doğru geliyor.

Doğru Tasarlanan ürünü Planlamak ve bu Planların Alanda Gerçekleştirilmesini sağlamak çok daha sağlıklı olacaktır. Biz de MES yazılımları üreticileri olarak fabrikalara daha da faydalı olma şansını yakalamış olacağız.